Waar blijft onze Silva, Pereira of Martinez? / Moet AZ intensiever gaan scouten in Latijns-Amerika?

Voetbal in Latijns-Amerika: het is niet ‘maar een spelletje’. De Latijns-Amerikanen beschikken over een bikkelharde mentaliteit, ze spelen altijd met een bepaalde verbetenheid waarmee ze menig European het nakijken geven en bovenal: ze zijn instaat om te knokken voor iedere bal. Het zijn eigenschappen waar ook de Europese voetbalsupporter verliefd op is geworden, we hebben het zelfs een naam gegeven: grinta. Tegenwoordig beschikt elk succesvol Europees team wel over een of meerdere van deze ‘grinta’ spelers, de Latijns-Amerikanen zijn bepalender dan ooit tevoren in het internationale topvoetbal. Ook in Nederland scouten de topclubs steeds meer en vaker in de ‘nieuwe wereld’: Guardado, Tagliafico, Sinisterra, Lozano, Senesi, Martinez, Anthony, Sanchez, Neres en Guitierez. Deze spelers stonden de afgelopen jaren bovendien aan de basis van tal van Nederlandse successen op het Europese podium. De latino’s hebben het Nederlandse voetbal ontegenzeggelijk verreikt, zowel voetballend als financieel gezien. De opkomende vraag is dus: waarom scout AZ niet intensiever in Latijns-Amerika?  

De latino’s in Alkmaarse dienst 
De AZ-selectie bestaat momenteel voor het overgrote deel uit spelers van de Europese bodem, Yukinari Sugawara, Mathew Ryan en Ibrahim Sadiq vormen gezamelijk de uitzondering op die regel. Dat betekent dat de huidige AZ-selectie geen enkele Latijns-Amerikaanse speler bevat. Slechts 10 spelers van Latijns-Amerikaanse afkomst hebben de Alkmaarse kleuren verdedigd, van wie 7 in het afgelopen decennium. Zie de onderstaande tabel.

Scouten in Latijns-Amerika  
Hoeveel karakter, passie en beleving de Latijns-Amerikaanse spelers ook mogen hebben, er kleven ook behoorlijk wat nadelen aan het scouten in Zuid-Amerika. De eerste is een vrij logische: geld. Zodra een speler ook maar een klein beetje talent blijkt te hebben beweren de meeste clubs in de regio meteen dat ze de nieuwe Maradonna of Pele hebben rondlopen. Dat werkt zich ook door in de onderhandelingstechnieken, dezelfde passie die de Latijns-Amerikanen voor voetbal hebben toveren ze ook tevoorschijn bij transferonderhandelingen. Men heeft er alles voor over om het onderste uit de kan te halen zodra een vermogende Europese club zich meldt. Een andere factor die een belangrijke rol speelt in Latijns-Amerika is de familie en de sociaaleconomische achtergrond van de betreffende speler. Het spreekt voor zich dat de gemiddelde Latijns-Amerikaanse familie het aanzienlijk minder breed heeft dan de gemiddelde Europese familie, een zoon met enig voetbaltalent is daarom voor veel families een weg naar een comfortabeler leven. Hier komt de term ‘broodvoetballer’ vandaan. Bij die term is er bijna geen beter voorbeeld te bedenken dan oud AZ’er Ari, die na een succesvolle periode in Alkmaar naar Rusland verkaste om te naturaliseren en wedstrijden te spelen voor de Russische nationale ploeg. In het algemeen geldt: hoe armer de speler, hoe eerder de speler geld zal verkiezen boven carrièreperspectief.

Een ander probleem van het scouten in Latijns-Amerika is de schimmigheid die bij veel transfers komt kijken. Er zijn simpelweg heel veel partijen die iets aan de transfer hopen te verdienen. Via schaduwachtige constructies, die in Europa niet mogelijk zouden zijn, worden transferzaken gedaan. Meer dan eens voor maar een klein deel van de transferrechten. Het komt veel voor dat club A 70% van de transferrechten bezit, club B 20% en dat de overige 10% in het bezit zijn van een zaakwaarnemer of een andere tussenpersoon. Ook het geografische aspect bemoeilijkt het scouten in Latijns-Amerika, het is simpelweg vreselijk onpraktisch wanneer je naar een wedstrijd gaat voor een bepaalde speler die mogelijk niet eens in actie komt. Zeker wanneer je ver gereisd hebt voor die betreffende wedstrijd. De meeste landen in Latijns-Amerika zijn groot en beschikken niet over de beste infrastructuur, reizen is er dus sowieso al niet makkelijk. De meeste clubs zullen bovendien geen spelers aantrekken die ze niet eerst een paar keer live in actie hebben gezien, in het geval van Latijns-Amerika is dat dus simpelweg ingewikkeld.

Het geografische aspect gaat met de opkomst en groei van data echter een steeds kleinere rol spelen. Dankzij data hoeven clubs niet langer meer te scouten met enkel en alleen de traditionele scoutingswijze van wedstrijden bezoeken. Het is mogelijk geworden om vanuit Europa tal van interessante competities en spelers in de gaten te houden. Data kunnen echter ook zeer misleidend zijn, neem bijvoorbeeld eens de passnauwkeurigheid die is eigenlijk volledig nietszeggend wanneer je geen rekening houdt met of er druk op de bal is of niet, of een speler speelt met risico of niet en hoe hoog een speler op het veld speelt. Specifiek voor AZ komt daar nog eens bij dat de Alkmaarse speelwijze in Latijns-Amerika niet of nauwelijks voor komt. Het voetbal dat men in Scandinavië speelt lijkt bijvoorbeeld veel meer op het voetbal dat AZ wil spelen, dat lijkt dan ook de voornaamste reden waarom het Alkmaarse scoutingsapparaat de blik op het noorden gericht heeft staan.

 
Ezequiel Bullaude, Djordje Mihailovic en een nieuwe vijver 
Wat dat echter niet betekent is dat AZ Latijns-Amerika volledig links laat liggen. Dat bewees de zomerse transferperiode van 2022 wel, de club ondernam herhaaldelijke pogingen om de Argentijn Ezequiel Bullaude binnen te halen. De onderhandelingen met zijn toenmalig werkgever Godoy Cruz verliepen echter typerend stroef. De transfersoap rondom Bullaude was overigens niet alleen interessant omdat AZ na lange tijd weer eens naar een latino hengelde maar vooral omdat het, voor Alkmaarse begrippen, over grote bedragen ging. Het gegeven dat AZ bereid was om een grote hoeveelheid geld op tafel te leggen bleek later die zomer wel, na het mislopen van Bullaude pakte AZ door en haalde het Djordje Mihailovic naar Alkmaar. Bij de transfer van Mihailovic was een, net niet transferrecord brekend bedrag, van 6 miljoen euro gemoeid.

Dat transferrecord uit 2007 zal overigens zeer spoedig verbroken worden. Voor wie het nog niet in de gaten had: AZ heeft steeds meer te besteden. De club is klaar om in een nieuwe vijver te gaan vissen. AZ zal financiële risico’s moeten gaan nemen om te kunnen blijven concurreren met de traditionele top 3, en als er een markt is waar risico’s zich laten uitbetalen is het de Latijns-Amerikaanse wel. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar Feyenoord waar Martin van Geel een aantal jaren terug Latijns-Amerika nog bestempelde als een ‘no go area’ zijn de Rotterdammers daar intussen op terug gekomen. Na een geslaagd financieel risico met verdediger Marcos Senesi hamsterde de club de afgelopen zomer het hele continent leeg. Natuurlijk is niet elke Latino een topper gebleken voor de andere topclubs: Maxi Romero, Luis Orejuela, Lisandro Magallan, Mateo Cassiera en Marcos Lopez hebben allemaal niet gebracht wat ervan gehoopt werd. Het feit wel dat het scouten in Latijns-Amerika onderaan de streep ongelofelijk winstgevend is geweest voor Ajax, PSV en Feyenoord. 

We kunnen de vraag ook omdraaien: is AZ een interessante club voor Latijns-Amerikaans talent? En het antwoord op die vraag is zeker niet negatief. De club doet vrij consequent mee om de bovenste plekken van een competitie die bekend staat als een opleidingscompetitie, jonge spelers krijgen volop de kans en Europees voetbal is bijna gegarandeerd. Het enige pijnpuntje is dat AZ niet echt een grote naam is in Latijns-Amerika, niet vergelijkbaar met de traditionele top 3 in ieder geval. PSV profiteert bijvoorbeeld nog altijd van zijn goede naam in landen als Brazilië en Mexico dankzij spelers uit verleden zoals Ronaldo, Romario en Lozano. We komen dus opnieuw bij het belang van naamsbekendheid uit. De makkelijkste manier om je naamsbekendheid te vergroten is door te presteren op het Europese podium: bij voorkeur op Champions League-niveau. Zodra dat lukt en de club nog een paar succesvolle spelers voortbrengt is het slechts een kwestie van tijd voordat de Silva’s en Pereira’s van deze wereld de weg naar Alkmaar vinden. Dan hoeft een Bullaude Feyenoord niet meer boven AZ te kiezen en kan AZ eindelijk echt deelnemen aan de meest lucratieve spelersmarkt op de planeet. 

*Artikel oorspronkelijk geschreven in december 2022, aangepast in mei 2024