De verschillende gezichten van AZ onder Maarten Martens en Pascal Jansen

Na de definitieve aanstelling van Maarten Martens als hoofdcoach tot medio 2026 klonken er verschillende geluiden. In de media vroegen meerdere analisten zich af wat de grote verschillen nou écht zijn tussen het AZ van Maarten Martens en Pascal Jansen. Het publiek in Alkmaar is daarentegen blij met een clubicoon zoals Martens. Maar waarom eigenlijk? En zijn de verschillen echt zo groot tussen beide trainers?

We doken de diepte in om te doorgronden waarom het AZ van Martens geliefd is, terwijl de Alkmaarders het statistisch beter deden onder Jansen. Maakt clubliefde blind, of is er meer aan de hand?

De harde cijfers van beide coaches
Laten we bij het begin beginnen: de harde cijfers. Oftewel, de punten. AZ schoot uit de startblokken uit dit jaar, wat eigenlijk erg ongebruikelijk is voor onze prachtige club. Zelfs onder Arne Slot was het begin van het seizoen vaak nog onwennig. Tot de 10e speelronde ging AZ zelfs bijna gelijk op met PSV. Er leek plotseling een heel mooi seizoen voor de boeg te liggen. Helaas werd het spel na de 10e speelronde met de week slechter. Jansen wist het tij niet te keren en werd in januari de laan uit gestuurd.

Als we puur statistisch naar het puntentotaal kijken van AZ dit seizoen onder Jansen, dan zien we dat hij 1,94 punten per wedstrijd heeft behaald. Een puntentotaal wat normaal gesproken goed is voor de 3e of 4e plek. 'Prima voor AZ' zouden de meesten denken. Zeker omdat de Alkmaarders op dat moment op de 4e plek stonden, met genoeg zicht op nummer 3 Twente. Maar waarom werd de trainer dan ontslagen?

 Data-analisten en scorebordjournalisten zouden na het zien van deze tabel snel concluderen dat AZ er zelfs op achteruit is gegaan met Martens als hoofdcoach. De coaches hebben precies evenveel wedstrijden de tijd gehad, en Pascal Jansen doet het niet alleen beter qua punten: ook het aantal doelpunten tegen én voor is beter onder de oude coach.

Maar wij zijn geen data-analisten: wij zijn hondstrouwe fans van vlees en bloed. Die door weer en wind met goede moed naar het AFAS-Stadion trekken. Wij zijn Noord-Hollanders die jongens uit de regio willen zien opbloeien, en goed combinatievoetbal willen zien spelen. Wij willen vermaakt worden. Dat is wie we zijn: dat zit in ons DNA als AZ’ers. En dat is precies waar het al tijden aan ontbrak onder Jansen.

De spelopvatting tussen beide coaches
We kunnen wel stellen dat Jansen in Alkmaar nooit zo populair is geweest als zijn voorganger, ondanks de op papier goede resultaten. Dat komt omdat trainer zijn in Alkmaar méér is dan alleen goede resultaten behalen. Het is zorgen voor genoeg jeugd in het elftal, en het elftal laten swingen. Dat goede voetbal met hoog druk, bleef onder Jansen helaas vaak achterwege.

Dat laatste is goed terug te zien in de cijfers. Onder Jansen waren er 7 teams in de Eredivisie die hoger druk zetten dan AZ. Sinds het aanstellen van Martens is AZ op dit vlak steevast in de top 3 terug te vinden, samen met Feyenoord en PSV. Ook starten de nieuwe aanvallen onder Martens 2 meter hoger op het veld dan onder Jansen, dat duidelijk aangeeft dat de tegenstander sneller en agressiever afgejaagd wordt.

Ook de voorwaartse passes en de snelheid waarmee naar voren gespeeld wordt, liggen veel hoger onder onze nieuwe hoofdcoach. Het aantal succesvolle passes naar de laatste linie van de tegenstander ligt onder Martens zelfs meer dan twee keer zo hoog. Minder stroperig spel dus, wat leidt tot meer vermaak op de tribunes.

Als we het gaan hebben over het inpassen van de jeugd, de levensader van de club, dan zien we ook dat Martens een stuk meer jonge spelers de kans geeft. Verdediger Wouter Goes veroverde snel na aantreden van Martens een basisplek, en ook Jayden Addai, Dave Kwakman en Ernest Poku maken meer minuten. Bovendien hebben talenten Finn Stam en Kees Smit hun debuut mogen maken onder de Belg, terwijl aanstormend talent Enoch Mastoras ook al op de bank zat.

Met deze cijfers wordt snel duidelijk waarom het AZ-publiek zijn armen (en harten) een stuk meer geopend heeft voor Martens dan voor de behoudendere Jansen. En daarom mag de stylist met het gouden been van weleer laten zien dat in hem ook een geweldige trainer schuilt. En wie weet: met wat gerichte aankopen en Alkmaarse branie met talent, kunnen we volgend jaar misschien wel weer een topseizoen tegemoet gaan.